O tym jak działa ten wskaźnik pisałem ostatnio, zwłaszcza we wpisie „oceniamy PROW 2014-2020 – część I”, gdzie w jednym akapicie mam nadzieję, że to wszystko rozjaśniłem. Przynajmniej na takim poziomie, aby samodzielnie mieć orientacje, czy wg. przelicznika mamy małe gospodarstwo, czy duże. To oczywiście będzie przydatne w przypadku zainteresowania pieniędzmi z nowej perspektywy finansowej.

Niestety nadal istnieje trochę zamieszania jeśli chodzi o nowe nabory, a najlepszym tego dowodem niech będzie po raz kolejny przesunięta data rozpoczęcia naboru na „rozwój małych gospodarstw”. Dodatkowo, co najgorsze, zamieszanie dotyczyło również takich podstaw jak omawiany współczynnik. Niejasności wzięły się prawdopodobnie z zapisów pochodzących z wytycznych dla pojedynczych działań, gdzie można przeczytać: „W okresie realizacji PS WPR stosuje się współczynniki Standardowej Produkcji „2017” określone dla działalności produkcji roślinnej i zwierzęcej występujących w Polsce.” 

Co to oznacza? No niestety nie to, co wielu myślało, czyli, że współczynniki będą takie same jak w roku 2017, czyli w zasadzie takie, jakie znamy od początku PROW 2014-2020.

Otóż nie będą takie same. 

Co gorsze, wszystkie ogólnodostępne kalkulatory jeszcze nie zostały zaktualizowane. Mam na myśli przede wszystkim kalkulator-so.pl, czy też dostępne narzędzia ze strony Centrum Doradztwa Rolniczego . Także kalkulator dostępny na stronie ARiMR dotyczy jedynie działań PROW 2014-2020. Jednocześnie to nie oznacza, że te narzędzia są już całkowicie bezużyteczne, ale jeszcze do nich wrócimy.

To, co nas najbardziej interesuje to poniższa tabelka:

Widzimy tutaj, że współczynnik dla jabłoni wzrósł z 3370 do 4082 euro. To oznacza, że przy ograniczeniu małego gospodarstwa do 25 tys euro limitem wielkości gospodarstwa jest nie ~7,4ha jakby to było na starych przelicznikach, a ~6,12ha w WPR 2023-2027. Przypominam, że najczęściej piszę o Mazowszu, ale inne regiony można wyszukać w tabeli powyżej na podstawie poniższego podziału. Przypominam również, że ten przykład dotyczy gospodarstwa, gdzie mamy tylko jabłonie.

Na pierwszy rzut oka większość współczynników wzrosła, także nie mogę zagwarantować tego, że ktoś, kto osiągnął wielkość ekonomiczną na poziomie 20 tys euro w PROW 2014-2020 załapie się na limit 25 tys euro w WPR 2023-2027. Trzeba do tego podejść indywidualnie i dokładnie, ponieważ np. grusze w poprzednich latach miały minimalnie mniejszą wielkość od jabłoni, a teraz wraz z czereśniami mocno urosły. Wzrosły też kwiaty i rośliny ozdobne gruntowe, więc potentaci słonecznikowi też niech się mają na baczności. Kto powiększał WEG choinkami bożonarodzeniowymi to tutaj akurat mocny spadek wielkości.

Pora w końcu odpowiedzieć na pytania: jak to jest, że w latach 2023-2027 bierzemy pod uwagę SO „2017”, a w latach 2014-2020 braliśmy pod uwagę SO „2010”, a tutaj niestety będziemy musieli sięgnąć do urzędniczej mowy, którą w dużej części po prostu skopiuje, bo za dużo czasu zajmuje tłumaczenie z urzędniczego na nasz. Kopie ze stron: https://fadn.pl/ oraz http://ierigz.waw.pl/

Od 2010 roku gospodarstwa rolne funkcjonujące we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej są klasyfikowane według znowelizowanych zasad Wspólnotowej Typologii Gospodarstw Rolnych (WTGR).

Najważniejszą zmianą w porównaniu do metodologii sprzed 2010 roku jest to, że współczynniki wielkości gospodarstwa wyrażone są w euro, tak, aby stworzyć możliwość porównywania tych wielkości w całej Europie na takiej samej podstawie. Sam przelicznik „SO” Standardowa Produkcja (Standard Output) jest to średnia z 5 lat wartość produkcji określonej działalności produkcyjnej (roślinnej lub zwierzęcej) uzyskiwana w ciągu 1 roku z 1 ha lub od 1 zwierzęcia (z wyjątkami: grzyby jadalne – 100 m2, drób – 100 szt., pszczoły – 1 pień pszczeli, czyli 1 rodzina pszczela), w przeciętnych dla danego regionu warunkach produkcyjnych.

W polu obserwacji europejskiego systemu FADN znajdują się gospodarstwa towarowe, które wytwarzają około 90% wartości Standardowej Produkcji w danym regionie lub kraju. W poszczególnych państwach członkowskich progi wielkości ekonomicznej określające minimalną wielkość gospodarstw rolnych włączanych do pola obserwacji FADN są różne, przede wszystkim z powodu istniejących różnic w strukturze agrarnej. Ustalony rozmiar próby Polskiego FADN, zaakceptowanej przez Komitet Krajowy i Komisję Europejską liczy 12 100 gospodarstw, które reprezentują około 730 tys. towarowych gospodarstw rolnych znajdujących się w polu obserwacji Polskiego FADN. Corocznie w komputerowej bazie danych Polskiego FADN gromadzone są dane rachunkowe z ponad 12 tys. gospodarstw. W próbie Polskiego FADN znajdują się zarówno gospodarstwa indywidualne jak i gospodarstwa osób prawnych, głównie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i rolnicze spółdzielnie produkcyjne. Każde gospodarstwo rolne charakteryzowane jest przez zestaw liczący nawet około dwóch tysięcy danych rachunkowych. 

Sam skrót FADN to po przetłumaczeniu nic innego jak System Zbierania i Wykorzystywania Danych Rachunkowych z Gospodarstw Rolnych (ang. Farm Accountancy Data Network) system powstał już w 1965 roku, ale rozrastał się wraz z rozrostem wspólnoty.

Ale przejdźmy do prostego wyjaśnienia: SO „2010” to dane z okresu referencyjnego 2008-2012 i te były wykorzystane w PROW 2014-2020.

Współczynniki, których będziemy używać w WPR 2023-2027 to SO „2017”, czyli dane z okresu referencyjnego z okresu referencyjnego 2015-2019 i są to najnowsze tego typu dane, przekazane do Eurostatu w grudniu 2020 roku.

Co więcej? Dochodzimy do nietypowego momentu, gdzie jednocześnie możemy mieć gospodarstwo o „różnych wielkościach”, w zależności od tego po co nam te obliczenia.

Jeżeli jesteśmy zobowiązani do utrzymania wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa ze względu na młodego rolnika, czy restrukturyzację małych gospodarstw z PROW 2014-2020 to korzystamy ze starych wielkości i możemy korzystać jeszcze z dostępnych narzędzi. Szykując się do WPR 2023-2027 bierzemy pod uwagę nowe wielkości i trzeba to zrobić ostrożnie i dokładnie. A wielkość gospodarstwa w PROW 14-20, to nie to samo co wielkość w WPR 23-27.

Zupełnie jakbym nie mógł tego od razu napisać 🙂

Wsparcie dla dłubiących takie rzeczy wieczorami TUTAJ 🙂